Po co te ściany nikomu niepotrzebnego tekstu? Kopiuj wklej, to się wysiliłeś
261 2025-05-05 17:20:13 Ostatnio edytowany przez Alessandro (2025-05-05 18:18:31)
A ty to kto?
Po co te ściany nikomu niepotrzebnego tekstu?
i nie obrażaj Julki
Alessandro napisał/a:Po co te ściany nikomu niepotrzebnego tekstu?
i nie obrażaj Julki
A w czym o mnie obrazil?
Palec Boga napisał/a:Alessandro napisał/a:Po co te ściany nikomu niepotrzebnego tekstu?
i nie obrażaj Julki
A w czym o mnie obrazil?
W tekście o pisaniu ścian nikomu niepotrzebnego tekstu.
Julia life in UK napisał/a:Palec Boga napisał/a:i nie obrażaj Julki
A w czym o mnie obrazil?
W tekście o pisaniu ścian nikomu niepotrzebnego tekstu.
To raczej o Tobie było
Palec Boga napisał/a:Julia life in UK napisał/a:A w czym o mnie obrazil?
W tekście o pisaniu ścian nikomu niepotrzebnego tekstu.
To raczej o Tobie było
Nieoprawda, pisal własnie o tobie.
Dlatego mu powiedzialem, zeby cie nie obrazal
Jesteś jedyną osobą, której te ściany tekstu są potrzebne. Może powinieneś zostać murarzem?
Jesteś jedyną osobą, której te ściany tekstu są potrzebne. Może powinieneś zostać murarzem?
Jedyne co potrafi murowac to moje tematy
Jesteś jedyną osobą, której te ściany tekstu są potrzebne.
Słodki Aleksandro nie obrażaj znowu Julki
Alessandro napisał/a:Jesteś jedyną osobą, której te ściany tekstu są potrzebne.
Słodki Aleksandro nie obrażaj znowu Julki
On mnie nie obraża
Alessandro napisał/a:Jesteś jedyną osobą, której te ściany tekstu są potrzebne. Może powinieneś zostać murarzem?
Jedyne co potrafi murowac to moje tematy
Nieprawda.
Jeśli potrzebujesz słodyczy to kup kilogram cukru Najlepiej trzcinowy niż ten z buraka, ponoć jest zdrowszy
Palec Boga napisał/a:Alessandro napisał/a:Jesteś jedyną osobą, której te ściany tekstu są potrzebne.
Słodki Aleksandro nie obrażaj znowu Julki
On mnie nie obraża
No pisze przecież caly czas o twoich niepotrzebnych scianach tekstu
Julia life in UK napisał/a:Palec Boga napisał/a:Słodki Aleksandro nie obrażaj znowu Julki
On mnie nie obraża
No pisze przecież caly czas o twoich niepotrzebnych scianach tekstu
On to napisał do Ciebie i o Tobie
To nie są Julki ściany tekstu, tylko Twoje panie kopiuj wklej. Julki to jest wątek.
Jeśli potrzebujesz słodyczy to kup kilogram cukru
Najlepiej trzcinowy niż ten z buraka, ponoć jest zdrowszy
Nie potrzebuje, wystarczy przeczytać twoje teksty.
Słodkie do porzygania
To nie są Julki ściany tekstu, tylko Twoje panie kopiuj wklej. Julki to jest wątek.
a właśnie - ściana
Ściana – przegroda (najczęściej pionowa) oddzielająca środowisko zewnętrzne od wewnętrznego lub dzieląca przestrzeń wewnątrz budynku. Może być elementem konstrukcyjnym.
Ściany na ogół nie stanowią jednej gładkiej płaszczyzny, gdyż często występują w nich różne elementy dodatkowe wpływające na ich wygląd i cechy użytkowe. Do elementów tych zaliczyć można:
otwory drzwiowe
otwory okienne
progi
nadproża
attyki
gzymsy
cokoły
parapety okienne
filary międzyokienne
Zadania ścian
przeniesienie obciążeń pionowych i poziomych
izolacja pomieszczeń od wpływu środowiska (wpływy atmosferyczne, hałas)
przegrody przeciwpożarowe
Podział ścian
W zależności od rodzaju
ściany szkieletowe
wykonuje je się z dwóch lub więcej rodzajów materiałów, przy czym najwytrzymalszy stanowi szkielet ściany, a pozostałe rodzaje jej obudowę z zewnątrz i wewnątrz;
ściany masywne
wykonuje się je z jednolitego materiału o grubości nie mniejszej niż pół cegły. Spełniają one zarówno funkcje konstrukcyjne jak również obwodowe;
ściany warstwowe
składają się z pionowo ułożonych warstw różnych materiałów, przy czym każda warstwa spełnia inne funkcje;
ściany szczelinowe
charakteryzują się występowaniem w ich wnętrzu przestrzeni powietrznych w układzie pionowym, poziomym, a nawet ukośnym. Te puste przestrzenie poprawiają izolacyjność termiczną i akustyczną ścian, ponieważ powietrze umieszczone między dwiema warstwami ścian jest bardzo dobrym izolatorem dla przepływu ciepła i hałasu.
W zależności od konstrukcji i przeznaczenia
konstrukcyjne (nośne) – przenoszą wszystkie obciążenia własne i przejęte z innych elementów konstrukcji budynku
samonośne – przenoszą tylko ciężar własny
osłonowe – przenoszą ciężar własny i obciążenie wywołane parciem wiatru
konstrukcyjno osłonowe – przenoszą ciężar własny, obciążenia od innych elementów budowli i obciążenie wywołane parciem wiatru
wnęka - ściany wewnętrzene z otworem
działowe – oddzielają pomieszczenia wewnątrz budynku
W zależności od rodzaju zastosowanych materiałów
drewniane o konstrukcji pełnej (ściany wieńcowe, szkieletowej i płytowe)
betonowe (monolityczne, prefabrykowane lub murowane z elementów betonowych)
ceramiczne (murowane z cegieł, pustaków, keramzytobetonu)
żelbetowe
metalowe
gipsowe
szklane (na konstrukcji szkieletowej lub mocowane bezpośrednio do konstrukcji budynku).
inne (np. z płyt warstwowych z blach stalowych z rdzeniem ze styropianu, pianki poliuretanowej, wełny mineralnej)
W zależności od wielkości użytych materiałów
ściany z elementów drobnowymiarowych (murowane z lekkich elementów – np. cegieł, bloczków, pustaków)
ściany z elementów średniowymiarowych (składane z elementów o wysokości kondygnacji i szerokości 60–100 cm)
ściany z elementów wielkowymiarowych
o tym nie wiedziałaem:
Ściana szczelinowa – system konstrukcyjny używany najczęściej w trakcie wykonywania posadowienia obiektu budowlanego oraz wykonywania głębokich wykopów.
Chwytak służący do wykonywania ściany szczelinowej
Zastosowanie
Metoda ta ma zastosowanie przy obudowaniu głębokich wykopów, z uwagi na dużą sztywność oraz możliwość wykorzystania ich zarówno jako ściany podziemia oraz fundament budynku. Wykonuje się je do głębokości nawet do 100 m[1]. Metoda ta polega na wypełnieniu betonem wąskoprzestrzennego wykopu (najczęściej 600–800 mm szerokości[2]), w którym uprzednio umieszczono zbrojenie. Podczas pogłębiania wykopu oraz w trakcie betonowania, wewnątrz wykopu pozostaje zawiesina bentonitowa stabilizująca krawędzie zewnętrzne. Podawany beton od dna wykopu stopniowo wypiera bentonit.
Ściana szczelinowa ma za zadanie spełnić trzy podstawowe funkcje:
oparcia przed siłami poziomymi,
przeniesienia obciążeń pionowych,
zapewnienia wodoszczelności.
Zalety ścian szczelinowych to przede wszystkim:
skrócenie czasu realizacji oraz optymalizacja kosztów realizacji inwestycji poprzez zastosowanie jednej konstrukcji spełniającej funkcję docelowego elementu budynku, zabezpieczenia stateczności wykopu budowlanego i przeciwfiltracyjnej przegrody pionowej,
możliwość wykonywania w bezpośrednim sąsiedztwie istniejących budowli (ok. 30 cm od lica istniejących obiektów),
mała uciążliwość wykonywanych robót dla otoczenia – niski poziom hałasu oraz brak wstrząsów przy wykonaniu.
Historia
Najstarsze próby dotyczące możliwości wykorzystania w budownictwie tej technologii datowane są w okolicach roku 1948, a pierwsze zastosowanie tej metody nastąpiło w trakcie budowy metra w Mediolanie w latach 50. Według innych źródeł, pierwsza ściana szczelinowa została wykonana we Francji w 1955 roku[3]. Ówcześnie znaną metodą prowadzenia wykopu szczelinowego była metoda przeciwprądu: wykop był wypełniany płuczką, odspojenie gruntu następowało przy pomocy dłutującego lub obrotowego ostrza, urobek wynoszony był płuczką na tyle szybko, że mijał prowadnice wiertnicy. W tym czasie chwytaki na linach miały bardzo małą wydajność kopania oraz były niesterowne, co ograniczało ich zastosowanie do płytkich wykopów. W latach 60. opracowano nowe narzędzie, znacznie lepiej dostosowane do prowadzenia tego typu wykopów: chwytak na kolumnie. Dzięki tej metodzie, możliwe stało się wykonywanie wykopów do głębokości 65 m. z bardzo małymi odchyleniami. Dalsze udoskonalanie sprzętu budowlanego w latach siedemdziesiątych i później pozwoliło na wykonywanie wykopów o głębokości do 100 m. i prowadzenie wykopu z bardzo dużą dokładnością (kilku promili) oraz osiąganie wysokiej wydajności.
Technologia
Ściana szczelinowa, to ściana wykonana z żelbetu, formowana w szczelinie wykopanej w gruncie. Wykonanie ściany szczelinowej obejmuje prace przygotowawcze, wykonanie murków prowadzących, głębienie szczeliny w osłonie zawiesiny iłowej, wstawienie elementów rozdzielczych i zbrojenia a następnie betonowanie oraz prace wykończeniowe.
Wyróżniamy następujące rodzaje wykonywania ścian szczelinowych:
metoda stropowa
metoda top & down – po wykonaniu ścian szczelinowych, wykonuje się słupy tymczasowe (stalowe) lub stałe (prefabrykowane) osadzone w baretach (krótkie odcinki ściany szczelinowej) lub palach kończących się pod przyszła płytą fundamentową. Wydobywanie urobku z wykopu w obudowie ścian szczelinowych następuje poprzez pozostawione w stropach otwory technologiczne przy użyciu specjalistycznego sprzętu. Na słupach opierają się stropy docelowe części podziemnej obiektu (wykonywane na gruncie i/lub w szalunkach) oraz całość konstrukcji żelbetowej (nadziemnej) obiektu (ścian, słupy i stropy). Budowa części podziemnej jest realizowana jednocześnie z konstrukcją nadziemną;
metoda klasyczna podstropowa – różni się od poprzedniej kolejnością wykonywania poszczególnych czynności. Konstrukcja nadziemna jest wykonywana po zakończeniu budowy części podziemnej;
metoda półstropowa (obręczy rozpierającej) – przy dużych gabarytach obiektu, stosuje się tzw. półstropy rozpierające (ring – obręcz) oparte na tymczasowych słupach stalowych osadzonych w palach lub baretach. Pod stropami wykop realizuje się metodą podstropową, natomiast w części centralnej roboty ziemne są prowadzone jak w otwartym wykopie, co znacznie przyspiesza roboty ziemne i żelbetowe w części centralnej projektowanego obiektu.
Rozpierane ściany szczelinowe – oprócz opisanych powyżej odmian metod stropowych, jako rozparcie często stosuje się tymczasowe rozpory stalowe, założone pomiędzy wykonanymi ścianami stalowymi. Rozpory stalowe mogą być zakładane o tak zwany oczep (wieniec) żelbetowy (na górze ściany szczelinowej) z zabetonowanymi wcześniej w nim markami stalowymi lub o oczep stalowy połączony ze ścianą też przy pomocy marek stalowych osadzonych w klatkach zbrojeniowych ściany szczelinowej.
Zobacz też
Bareta
Brawo, poziom piaskownicy czy parapetu? Długo nad tym myślałeś, panie kopiuj wklej?
Julki to jest wątek.
jak jej - to po co tutaj gadasz?
Alessandro napisał/a:Julki to jest wątek.
jak jej - to po co tutaj gadasz?
A Ty po co?
Brawo, poziom piaskownicy czy parapetu?
znowu obrazasz julkę
Palec Boga napisał/a:Alessandro napisał/a:Julki to jest wątek.
jak jej - to po co tutaj gadasz?
A Ty po co?
A co po co?
Alessandro napisał/a:Brawo, poziom piaskownicy czy parapetu?
znowu obrazasz julkę
On do Ciebie pisze,że jesteś parapet i piaskownica tylko do Ciebie to nie dociera, bo w sumie niby czemu by miało skoro parapet czy piaskownica nie mają mózgu
Palec Boga napisał/a:Alessandro napisał/a:Brawo, poziom piaskownicy czy parapetu?
znowu obrazasz julkę
On do Ciebie pisze,że jesteś parapet i piaskownica tylko do Ciebie to nie dociera, bo w sumie niby czemu by miało skoro parapet czy piaskownica nie mają mózgu
pisze w twoim watku wiec o tobie
ja cie tylko bronie
pisal tez ciagle cos o twoich scianach tekstu.
Julia life in UK napisał/a:Palec Boga napisał/a:znowu obrazasz julkę
On do Ciebie pisze,że jesteś parapet i piaskownica tylko do Ciebie to nie dociera, bo w sumie niby czemu by miało skoro parapet czy piaskownica nie mają mózgu
pisze w twoim watku wiec o tobie
ja cie tylko bronie
pisal tez ciagle cos o twoich scianach tekstu.
Ja nie potrzebuje obrony
Obrona – zasadniczy rodzaj działań[1], zamierzony lub wymuszony rodzaj walki prowadzony po to, aby zapobiec opanowaniu przez wojska przeciwnika terenu i uniemożliwienia mu realizacji zakładanych celów, stwarzając w ten sposób warunki do działania zaczepnego[2]. Rodzaj działań bojowych wojsk zawczasu przygotowanych w oparciu o umocnienia terenowe, lub organizowany doraźnie, mający na celu przeciwdziałanie napaści nieprzyjaciela[3]. Według teoretyków wojskowości okresu II RP działanie obronne nie daje rozstrzygnięcia, jeśli nie jest połączone z natarciem. To też działania obronne będą zjawiskiem przejściowym i miejscowym[4].
Charakterystyka
Obrona jako podstawowy rodzaj walki jest działaniem zamierzonym lub wymuszonym, podejmowanym w czasie, kiedy przeciwnik posiada inicjatywę, w celu udaremnienia lub odparcia uderzeń wojsk przeciwnika, zadania im maksymalnych strat, utrzymania zajmowanego obszaru, zyskania czasu oraz stworzenia warunków do działań zaczepnych. Celem obrony jest uniemożliwienie przeciwnikowi opanowania terenu, rozbicie zgrupowań uderzeniowych i załamania jego natarcia oraz przejęcie inicjatywy[5].
Ponadto celem obrony może być[5]:
w wymiarze rzeczowym – zadanie nacierającemu maksymalnie dużych strat, aby pozbawić go możliwości kontynuowania działań zaczepnych i stworzyć warunki do rozbicia przeciwnika przy jak najmniejszych stratach własnych;
w wymiarze przestrzennym – utrzymanie jak największej części bronionego obszaru, zapewniając jednocześnie warunki do odzyskania utraconych rejonów i odtworzenia pierwotnego położenia;
w wymiarze czasowym – zyskanie czasu niezbędnego do stworzenia zgrupowań uderzeniowych przeznaczonych do wykonania zwrotu zaczepnego lub przejścia do przeciwuderzenia.
Końcowy rezultat obrony osiągnie się poprzez wykonanie wielu zadań cząstkowych rozłożonych w czasie i przestrzeni, wykonywanych dla jednego celu – zatrzymanie natarcia przeciwnika i odzyskanie utraconego terenu.
Ujęcie historyczne
Każda walka (bitwa) obronna powinna być prowadzona z zastosowaniem klasycznej reguły „tarczy i miecza”. Rolę tarczy spełniają tu typowe działania defensywne, a mieczem zwrot zaczepny. Carl von Clausewitz w swoich rozważaniach określał to jako błyskawiczny miecz odwetowy to najświetniejszy punkt obrony. Dodawał też: kto się go nie domyśli w porę, a raczej, kto go nie włączy zaraz do pojęcia obrony, ten nigdy nie pojmie jej przewagi[6].
W okresie II Rzeczypospolitej uważano że: obrona ma zatrzymać działanie zaczepne nieprzyjaciela, zadać mu straty, przynieść zysk na czasie i pozwolić na zaoszczędzenie sił, a przez to na wytworzenie przewagi tam, gdzie szukamy rozstrzygnięcia lub wtedy, kiedy chcemy rozstrzygnięcie uzyskać. Działania obronne łatwo rozprzęgają siły duchowe oddziałów, wymaga potem większego wysiłku i charakteru ze strony dowódców[7].
W okresie II wojny światowej polskie Ministerstwo Obrony Narodowej – Centralna Komisja Regulaminowa Polskich Sił zbrojnych wydało w Wielkiej Brytanii podręcznik Uwagi o prowadzeniu działań wojennych oraz o dywizji piechoty w boju. Było to tłumaczenie instrukcji brytyjskiej i miało charakter wytycznych dowódcy 21 Grupy Armii marszałka Bernarda Law Montgomery’ego, Opisywano w nim między innymi działania obronne.
Każda obrona jest tymczasowa i stanowi wstęp do działań zaczepnych wychodzących z terenu obrony lub skądinąd.[...] musi mieć charakter zaczepny, zarówno celem zmylenia nieprzyjaciela, jak i podtrzymania nastroju własnych wojsk. Silnie zaczepne patrolowanie oraz użycie strzelców wyborowych, połączone z zaczepnym użyciem artylerii wsparcia, moździerzy i karabinów maszynowych umożliwi dowódcy [...] zachowanie inicjatywy oraz utrzymanie nieprzyjaciela na odpowiedniej odległości. Dowódca [...] powinien wykazać tu całą swą pomysłowość, nękając nieprzyjaciela coraz to nowymi "sztuczkami"[8].
Podstawowe zasady obrony (wg instrukcji) [9].
Wysunięte oddziały powinny przesłonić ośrodki główne
Dowodzenie artylerią powinno być scentralizowane
Ośrodki oporu należy przygotować do obrony ze wszystkich stron
Trzeba posiadać odwody do natychmiastowych przeciwuderzeń i planowych przeciwnatarć
Przeszkody powinny być ubezpieczone przed rozpoznaniem nieprzyjaciela
Prowadzenie obrony
Strefy obrony
Infrastruktura teatru wojny obejmuje odpowiednio przygotowane operacyjne obszary obrony i strefę strategiczną, a każdy z obszarów operacyjnych może składać się z pasa ubezpieczeń oraz dwóch podstawowych stref: taktycznej i operacyjnej. Pas ubezpieczeń tworzy się wówczas, gdy konieczne jest zyskanie czasu na zorganizowanie obrony siłami głównymi w głębi, gdy zamierza się wprowadzić przeciwnika w błąd co do skupienia głównego wysiłku obrony lub gdy warunki terenowe wskazywać będą na niecelowość usytuowania przedniego skraju obrony bezpośrednio wzdłuż granicy państwowej[10]. Taktyczna strefa obrony to część obszaru operacji obronnej między przednim skrajem obrony, a operacyjną rubieżą obronną. Obejmuje pierwszy pas obrony i rubież pośrednią (ewentualnie drugi pas obrony). Operacyjną strefę obrony stanowi obszar od przedniego skraju operacyjnej rubieży obrony do rubieży strategicznej. Głównym elementem tej strefy jest operacyjna rubież obrony. Rozbudowuje się ją zawczasu i obsadza w toku bitwy związkami taktycznymi odwodu ogólnowojskowego[11]. Między pasami i rubieżami przygotowuje się pozycje i rubieże ryglowe oraz samodzielne rejony i węzły obrony. Ważną rolę odgrywa fortyfikacyjna rozbudowa rejonów ześrodkowania wojsk, stanowisk ogniowych i startowych, stanowisk dowodzenia, rubieży rozwinięcia do przeciwuderzeń. Duże znaczenie ma rozbudowa systemu zapór inżynieryjnych oraz wykorzystanie naturalnych i innych ważnych obiektów infrastruktury w obszarze obrony[11].
Do obrony przechodzi się w styczności lub bez styczności z przeciwnikiem, a zależnie od czasu jakim wojska dysponują na zorganizowanie systemu obrony, wyróżnia się obronę zawczasu przygotowaną i doraźnie zorganizowaną[12].
Prowadzenie obrony można podzielić na etapy. Są to działania opóźniające prowadzone przez siły przysłaniania i obrona na dogodnych rubieżach jako rozstrzygająca walka obronna o utrzymanie zajmowanego rejonu obrony[13].
Działania sił przesłaniania
W sprzyjających warunkach należy zorganizować pas (rejon) sił przesłaniania. Wysyłając siły przed przednią linię obrony, uzyskuje się dodatkowy atut, jakim jest możliwość określenia punktu ciężkości nacierającego i zyskanie czasu na manewr siłami na ten kierunek[14]. Zadanie w tym rejonie wykonują oddziały wydzielone od wzmocnionej kompanii do brygady. Dowódca dysponujący wysiłkiem lotnictwa wojsk lądowych może zorganizować taktyczny desant powietrzny lub grupę desantowo-szturmową. Pozostałe siły opóźniają natarcie przeciwnika na określonych kierunkach kanalizując przy tym jego ruch. Działanie tych elementów powinny być skoordynowane z ogniem własnej artylerii. Podczas zbliżania się sił przeciwnika do przedniej linii obrony, należy zwiększyć intensywność wsparcia ogniowego i umożliwienie siłom przesłaniania zerwanie styczności z przeciwnikiem. Pod osłoną ognia artylerii siły przesłaniania odchodzą z zajmowanych pozycji i wykorzystując przygotowane przejścia we własnych zaporach inżynieryjnych, przemieszczają się do rejonu położonego w głębi ugrupowania obronnego[14].
Rozstrzygająca walka obronna
Etap ten rozpoczyna się, gdy przeciwnik zbliży się do przedniej linii obrony. Obrońca rozbudowuje pod względem fortyfikacyjnym przede wszystkim pierwszą pozycję obronną. Na jej utrzymanie ukierunkowany jest jego główny wysiłek. Określa on też rejon kluczowy rozumiany jako skumulowanie odpowiednich sił w odpowiednim miejscu i czasie. Planuje się maksymalne natężenie ognia artyleryjskiego, największą gęstość ognia przeciwpancernego, broni pokładowej i strzeleckiej oraz duże nasycenie inżynieryjnymi środkami rażenia[15]. Walcząc o utrzymanie przedniej linii obrony należy stosować ześrodkowania ognia na najgroźniejszych zgrupowaniach, prowadzić manewr siłami i dążyć do zadania przeciwnikowi jak największych strat i powstrzymania jego ruchu do przodu. Działania wojsk operacyjnych wzmacniają jednostki obrony terytorialnej. Z powodzeniem mogą one bronić się na kierunkach pomocniczych. Takimi kierunkami są między innymi miejscowości w rejonie obrony[16].
Na tym etapie należy liczyć się z koniecznością prowadzenia równoległej walki z taktycznymi desantami powietrznymi, grupami dywersyjnymi, oddziałami wydzielonymi, obejścia czy też oddziałami rajdowymi przeciwnika. Nacierający używa tych elementów w walce w głębi, z reguły poza rejonami obrony pierwszorzutowych pododdziałów. Do walki z nimi używa się odwodów[17].
Po odparciu ataku przed przednią linią zwalcza się wycofujące się lub przechodzące do obrony wojska przeciwnika, utrudnia mu wykonanie manewrów i ponowną organizację ataku. Jednocześnie oddziały odtwarzają strukturę obrony. Przygotowują się do ponownego odparcia kolejnych uderzeń, odtwarzają system ognia, zamykają przejścia w zaporach inżynieryjnych, dokonują poprawy rozbudowy punktów oporu i uzupełniają zużyte środki materiałowe[17].
W wypadku włamywania się przeciwnika w głąb obrony, broniący dąży się do zatrzymania jego natarcia od czoła z jednoczesnym uniemożliwienia rozprzestrzeniania się w głąb i w stronę skrzydeł, odizolowaniem podchodzących jego odwodów. Pododdziały mogę przejść na stanowiska zapasowe, a odwód może być wykorzystany do wyprowadzenia kontrataku[17].
W przypadku, kiedy przeciwnik przełamie pierwszą pozycję obrony i z powodzeniem kontynuuje natarcie, zasadne będzie przejście do blokowania. Cały ciężar walki skupiony będzie na wykorzystaniu dogodnych warunków terenowych, dokonaniu manewru sił na rubieże ryglowe i oporze na kolejnej pozycjach obrony[18]. W tym przypadku istotną rolę odgrywa walka na rubieżach ogniowych. Szybkie, a zarazem skryte zajęcie dominującej rubieży terenowej oraz wykonanie silnego, zaskakującego ognia przeciwpancernego może zadać nacierającemu poważne straty. Będą one jeszcze większe, gdy nastąpi połączenie wysiłków wojsk wychodzących na rubieże ogniowe z działaniem odwodów specjalnych i śmigłowców bojowych. Powstrzymywanie i dezorganizowanie natarcia przeciwnika w tym etapie walki jest w gruncie rzeczy działaniem pasywnym, nie gwarantuje osiągnięcia zakładanego celu obrony. Można go osiągnąć jedynie w wyniku zwrotu zaczepnego wykonywanego przez broniące się wojska. Może też zajść konieczność zabezpieczenia wejścia do walki odwodów wyższego szczebla[19].
Zwrot zaczepny
Zwrot zaczepny jest końcową fazą pomyślnej obrony. Jego celem jest zmiana dotychczasowej sytuacji, rozbicie przeciwnika i odtworzenie poprzedniego położenia. Jeśli się powiedzie, obrońca przechyli szalę zwycięstwa na swoją korzyść; jeśli się nie, oznacza to z reguły jego ostateczną klęskę. Dlatego ważne jest przygotowanie warunków wykonania kontrataku lub przeciwuderzenia i wybór momentu jego wyprowadzenia[20].
By wyprowadzić skutecznie kontratak (przeciwuderzenie) winny być spełnione następujące warunki[21]:
zatrzymanie od czoła zgrupowania uderzeniowego przeciwnika
odizolowanie jego odwodów na czas starcia w rejonie włamania
zdezorganizowanie jego systemu informacyjnego
zapewnienie panowania w powietrzu
stworzenie warunków do sprawnego manewru sił własnych w celu stworzenia zgrupowania uderzeniowego.
Przy braku możliwości spełnienia tych warunków, obrońca zmuszony jest prowadzić działania na kolejnych rubieżach stwarzając warunki do ingerencji drugiego rzutu lub odwodu szczebla nadrzędnego. W razie przegrania walki, siły obrońcy mogą być wycofane z rejonu działań w celu odtworzenia zdolności bojowej. Związek operacyjny w takiej sytuacji może być także rozformowany, a jego związki taktyczne podporządkowane związkom sąsiednim. Takie rozwiązania, polegające na zmianie składu związków operacyjnych, jest typowe dla sztuki operacyjnej odróżniająca ją od taktyki[22].
Cele obrony
Według Clausewitza najogólniejszym celem obrony jest przetrwanie, a jej istotą – odparcie natarcia przeciwnika. Z tego względu najistotniejszą cechą odróżniającą obronę od natarcia jest wyczekiwanie na ten cios. Wychodząc z tej teorii należy uznać, że każda obrona składa się z dwóch części – wyczekiwania i działania[23]. Współcześnie, wobec dysponowania przez strony konfliktu dalekosiężnymi i precyzyjnymi środkami walki, teza ta traci w znacznej mierze swą aktualność. Obrońca może również wybierać moment rozpoczęcia starcia; może atakować zgrupowania uderzeniowe przeciwnika na dalekich przedpolach obrony, na drogach podejścia i w rejonach wyjściowych[23]. Celem współczesnych działań obronnych jest uniemożliwienie przeciwnikowi opanowania terenu, rozbicie zgrupowań uderzeniowych i załamanie jego natarcia oraz przejęcie inicjatywy.
Do celów szczegółowych zalicza się[24]
utrzymanie określonego terenu,
rozbicie przeciwnika, który włamał się w ugrupowanie obronne,
zyskanie na czasie,
zrównoważenie potencjałów walczących stron poprzez okresową utratę terenu,
umożliwienie kolejnym siłom ześrodkowania się i wykonania zwrotu zaczepnego,
zmuszenie przeciwnika do przyjęcia walki w niedogodnym dla niego terenie.
Ze względu na sposób rozegrania (zamiar) działań obronnych rozróżnia się[25][12]:
obronę manewrową (ruchową)
obronę pozycyjną (stałą)
System obrony
Jednym z najważniejszych przedsięwzięć w tworzeniu systemu obrony jest przyjęcie właściwego ugrupowania. Ugrupowanie winno być elastyczne i ciągle, a w miarę przeciwnika, dostosowywane do rozwijającej się sytuacji. Istotnym wskaźnikiem jest stopień jego skupienia oraz relacja między pierwszym i drugim rzutem lub odwodem. To także relacje między oporem pozycji i uderzeniem odwodów. Występują następujące prawidłowości charakteryzujące poprawnie skonstruowane ugrupowanie obronne[26]. W takim ugrupowaniu[27]:
im słabsze pozycje obronne z przodu, tym odwody muszą być silniejsze, im silniejsza pozycja, tym odwody mogą być słabsze;
silnie rozbudowane pozycje obronne na dużą głębokość umożliwiają rozmieszczanie odwodów na większej głębokości bez obawy, że nie zdążą w porę wejść do walki,
im szerszy pas odpowiedzialności, tym ugrupowanie musi być głębsze, przy czym punkt ciężkości tego ugrupowania musi być umiejscowiony na większej głębokości.
Najsłabszym ugrupowania jest ugrupowanie linearne i tylko pozornie osłania ono cały obszar odpowiedzialności. Fryderyk Wielki mówił: Kto chce bronić wszystkiego, nie broni niczego, a Józef Piłsudski: dążenie do tego, aby być silnym wszędzie, to ideał nieziszczalny, dający w wyniku wszędzie słabość. Ciągłe manewrowanie i przegrupowywanie sił w przygotowawczej fazie obrony ma również za zadanie mylenie przeciwnika i dążenie do wygrania walki w sferze informacyjnej. Istotną w tym rolę odgrywają działania sił w pasie przesłaniania i na pozycji przedniej[28].
Struktura obrony
Strukturę obrony stanowi układ wzajemnych relacji elementów składających się na całość obrony. Przyjęte ugrupowanie nadaje odpowiedni do celu walki kształt strukturze obrony. Powinna być ona zgodna z potrzebami i możliwościami wojsk[29].
Dowódca organizujący obronę określa: rejony lub pozycje obrony (opóźniania), pozycję przednią, pozycje ryglowe, rejony stanowisk ogniowych artylerii, rubieże ogniowe i kierunki planowanych kontrataków, rubieże ogniowe odwodów przeciwpancernych i odcinki minowania oddziałów zaporowych, węzły, strefy zapór i niszczeń, strefy rażenia i pułapek ogniowych, rejony rozmieszczenia odwodów i wojsk wspierających oraz elementów rozpoznania, walki elektronicznej i działań psychologicznych, rejony rozmieszczenia oddziałów, pododdziałów i urządzeń logistycznych, lądowiska śmigłowców; stanowiska dowodzenia, rejony zastrzeżone, drogi manewru, dowozu i ewakuacji. Pozycje obrony należy rozbudowuje się wzdłuż naturalnych przeszkód terenowych odpowiednio je maskuje[30].
W skład struktury obrony wchodzą następujące elementy[31]:
pasy[a], rejony lub pozycje obronne,
pas przesłaniania,
pozycja przednia,
pozycje ryglowe,
rejony stanowisk ogniowych podporządkowanej artylerii,
rubieże ogniowe i kierunki (rubieże) planowanych kontrataków,
rubieże ogniowe odwodów przeciwpancernych,
odcinki (rubieże) minowania oddziałów zaporowych,
węzły, strefy zapór niszczeń, strefy rażenia i pułapek ogniowych,
rejony rozmieszczenia odwodów wojsk wspierających,
rejony rozmieszczenia elementów rozpoznania i walki elektronicznej,
rejony rozmieszczenia oddziałów, pododdziałów urządzeń logistycznych,
lądowiska śmigłowców,
stanowiska dowodzenia,
rejony zastrzeżone,
drogi manewru, dowozu i ewakuacji.
Struktura obrony zawiera też[33]:
strefy ognia przeciwpancernego, przeciwlotniczego i środków rażenia
strefy rażenia i pułapek ogniowych
siły i środki zdobywania, przetwarzania i przesyłania informacji
Obrona – zasadniczy rodzaj działań[1], zamierzony lub wymuszony rodzaj walki prowadzony po to, aby zapobiec opanowaniu przez wojska przeciwnika terenu i uniemożliwienia mu realizacji zakładanych celów, stwarzając w ten sposób warunki do działania zaczepnego[2]. Rodzaj działań bojowych wojsk zawczasu przygotowanych w oparciu o umocnienia terenowe, lub organizowany doraźnie, mający na celu przeciwdziałanie napaści nieprzyjaciela[3]. Według teoretyków wojskowości okresu II RP działanie obronne nie daje rozstrzygnięcia, jeśli nie jest połączone z natarciem. To też działania obronne będą zjawiskiem przejściowym i miejscowym[4].
CharakterystykaObrona jako podstawowy rodzaj walki jest działaniem zamierzonym lub wymuszonym, podejmowanym w czasie, kiedy przeciwnik posiada inicjatywę, w celu udaremnienia lub odparcia uderzeń wojsk przeciwnika, zadania im maksymalnych strat, utrzymania zajmowanego obszaru, zyskania czasu oraz stworzenia warunków do działań zaczepnych. Celem obrony jest uniemożliwienie przeciwnikowi opanowania terenu, rozbicie zgrupowań uderzeniowych i załamania jego natarcia oraz przejęcie inicjatywy[5].
Ponadto celem obrony może być[5]:w wymiarze rzeczowym – zadanie nacierającemu maksymalnie dużych strat, aby pozbawić go możliwości kontynuowania działań zaczepnych i stworzyć warunki do rozbicia przeciwnika przy jak najmniejszych stratach własnych;
w wymiarze przestrzennym – utrzymanie jak największej części bronionego obszaru, zapewniając jednocześnie warunki do odzyskania utraconych rejonów i odtworzenia pierwotnego położenia;
w wymiarze czasowym – zyskanie czasu niezbędnego do stworzenia zgrupowań uderzeniowych przeznaczonych do wykonania zwrotu zaczepnego lub przejścia do przeciwuderzenia.Końcowy rezultat obrony osiągnie się poprzez wykonanie wielu zadań cząstkowych rozłożonych w czasie i przestrzeni, wykonywanych dla jednego celu – zatrzymanie natarcia przeciwnika i odzyskanie utraconego terenu.
Ujęcie historyczneKażda walka (bitwa) obronna powinna być prowadzona z zastosowaniem klasycznej reguły „tarczy i miecza”. Rolę tarczy spełniają tu typowe działania defensywne, a mieczem zwrot zaczepny. Carl von Clausewitz w swoich rozważaniach określał to jako błyskawiczny miecz odwetowy to najświetniejszy punkt obrony. Dodawał też: kto się go nie domyśli w porę, a raczej, kto go nie włączy zaraz do pojęcia obrony, ten nigdy nie pojmie jej przewagi[6].
W okresie II Rzeczypospolitej uważano że: obrona ma zatrzymać działanie zaczepne nieprzyjaciela, zadać mu straty, przynieść zysk na czasie i pozwolić na zaoszczędzenie sił, a przez to na wytworzenie przewagi tam, gdzie szukamy rozstrzygnięcia lub wtedy, kiedy chcemy rozstrzygnięcie uzyskać. Działania obronne łatwo rozprzęgają siły duchowe oddziałów, wymaga potem większego wysiłku i charakteru ze strony dowódców[7].
W okresie II wojny światowej polskie Ministerstwo Obrony Narodowej – Centralna Komisja Regulaminowa Polskich Sił zbrojnych wydało w Wielkiej Brytanii podręcznik Uwagi o prowadzeniu działań wojennych oraz o dywizji piechoty w boju. Było to tłumaczenie instrukcji brytyjskiej i miało charakter wytycznych dowódcy 21 Grupy Armii marszałka Bernarda Law Montgomery’ego, Opisywano w nim między innymi działania obronne.
Każda obrona jest tymczasowa i stanowi wstęp do działań zaczepnych wychodzących z terenu obrony lub skądinąd.[...] musi mieć charakter zaczepny, zarówno celem zmylenia nieprzyjaciela, jak i podtrzymania nastroju własnych wojsk. Silnie zaczepne patrolowanie oraz użycie strzelców wyborowych, połączone z zaczepnym użyciem artylerii wsparcia, moździerzy i karabinów maszynowych umożliwi dowódcy [...] zachowanie inicjatywy oraz utrzymanie nieprzyjaciela na odpowiedniej odległości. Dowódca [...] powinien wykazać tu całą swą pomysłowość, nękając nieprzyjaciela coraz to nowymi "sztuczkami"[8].
Podstawowe zasady obrony (wg instrukcji) [9].
Wysunięte oddziały powinny przesłonić ośrodki główne
Dowodzenie artylerią powinno być scentralizowane
Ośrodki oporu należy przygotować do obrony ze wszystkich stron
Trzeba posiadać odwody do natychmiastowych przeciwuderzeń i planowych przeciwnatarć
Przeszkody powinny być ubezpieczone przed rozpoznaniem nieprzyjacielaProwadzenie obrony
Strefy obronyInfrastruktura teatru wojny obejmuje odpowiednio przygotowane operacyjne obszary obrony i strefę strategiczną, a każdy z obszarów operacyjnych może składać się z pasa ubezpieczeń oraz dwóch podstawowych stref: taktycznej i operacyjnej. Pas ubezpieczeń tworzy się wówczas, gdy konieczne jest zyskanie czasu na zorganizowanie obrony siłami głównymi w głębi, gdy zamierza się wprowadzić przeciwnika w błąd co do skupienia głównego wysiłku obrony lub gdy warunki terenowe wskazywać będą na niecelowość usytuowania przedniego skraju obrony bezpośrednio wzdłuż granicy państwowej[10]. Taktyczna strefa obrony to część obszaru operacji obronnej między przednim skrajem obrony, a operacyjną rubieżą obronną. Obejmuje pierwszy pas obrony i rubież pośrednią (ewentualnie drugi pas obrony). Operacyjną strefę obrony stanowi obszar od przedniego skraju operacyjnej rubieży obrony do rubieży strategicznej. Głównym elementem tej strefy jest operacyjna rubież obrony. Rozbudowuje się ją zawczasu i obsadza w toku bitwy związkami taktycznymi odwodu ogólnowojskowego[11]. Między pasami i rubieżami przygotowuje się pozycje i rubieże ryglowe oraz samodzielne rejony i węzły obrony. Ważną rolę odgrywa fortyfikacyjna rozbudowa rejonów ześrodkowania wojsk, stanowisk ogniowych i startowych, stanowisk dowodzenia, rubieży rozwinięcia do przeciwuderzeń. Duże znaczenie ma rozbudowa systemu zapór inżynieryjnych oraz wykorzystanie naturalnych i innych ważnych obiektów infrastruktury w obszarze obrony[11].
Do obrony przechodzi się w styczności lub bez styczności z przeciwnikiem, a zależnie od czasu jakim wojska dysponują na zorganizowanie systemu obrony, wyróżnia się obronę zawczasu przygotowaną i doraźnie zorganizowaną[12].
Prowadzenie obrony można podzielić na etapy. Są to działania opóźniające prowadzone przez siły przysłaniania i obrona na dogodnych rubieżach jako rozstrzygająca walka obronna o utrzymanie zajmowanego rejonu obrony[13].
Działania sił przesłaniania
W sprzyjających warunkach należy zorganizować pas (rejon) sił przesłaniania. Wysyłając siły przed przednią linię obrony, uzyskuje się dodatkowy atut, jakim jest możliwość określenia punktu ciężkości nacierającego i zyskanie czasu na manewr siłami na ten kierunek[14]. Zadanie w tym rejonie wykonują oddziały wydzielone od wzmocnionej kompanii do brygady. Dowódca dysponujący wysiłkiem lotnictwa wojsk lądowych może zorganizować taktyczny desant powietrzny lub grupę desantowo-szturmową. Pozostałe siły opóźniają natarcie przeciwnika na określonych kierunkach kanalizując przy tym jego ruch. Działanie tych elementów powinny być skoordynowane z ogniem własnej artylerii. Podczas zbliżania się sił przeciwnika do przedniej linii obrony, należy zwiększyć intensywność wsparcia ogniowego i umożliwienie siłom przesłaniania zerwanie styczności z przeciwnikiem. Pod osłoną ognia artylerii siły przesłaniania odchodzą z zajmowanych pozycji i wykorzystując przygotowane przejścia we własnych zaporach inżynieryjnych, przemieszczają się do rejonu położonego w głębi ugrupowania obronnego[14].
Rozstrzygająca walka obronna
Etap ten rozpoczyna się, gdy przeciwnik zbliży się do przedniej linii obrony. Obrońca rozbudowuje pod względem fortyfikacyjnym przede wszystkim pierwszą pozycję obronną. Na jej utrzymanie ukierunkowany jest jego główny wysiłek. Określa on też rejon kluczowy rozumiany jako skumulowanie odpowiednich sił w odpowiednim miejscu i czasie. Planuje się maksymalne natężenie ognia artyleryjskiego, największą gęstość ognia przeciwpancernego, broni pokładowej i strzeleckiej oraz duże nasycenie inżynieryjnymi środkami rażenia[15]. Walcząc o utrzymanie przedniej linii obrony należy stosować ześrodkowania ognia na najgroźniejszych zgrupowaniach, prowadzić manewr siłami i dążyć do zadania przeciwnikowi jak największych strat i powstrzymania jego ruchu do przodu. Działania wojsk operacyjnych wzmacniają jednostki obrony terytorialnej. Z powodzeniem mogą one bronić się na kierunkach pomocniczych. Takimi kierunkami są między innymi miejscowości w rejonie obrony[16].
Na tym etapie należy liczyć się z koniecznością prowadzenia równoległej walki z taktycznymi desantami powietrznymi, grupami dywersyjnymi, oddziałami wydzielonymi, obejścia czy też oddziałami rajdowymi przeciwnika. Nacierający używa tych elementów w walce w głębi, z reguły poza rejonami obrony pierwszorzutowych pododdziałów. Do walki z nimi używa się odwodów[17].
Po odparciu ataku przed przednią linią zwalcza się wycofujące się lub przechodzące do obrony wojska przeciwnika, utrudnia mu wykonanie manewrów i ponowną organizację ataku. Jednocześnie oddziały odtwarzają strukturę obrony. Przygotowują się do ponownego odparcia kolejnych uderzeń, odtwarzają system ognia, zamykają przejścia w zaporach inżynieryjnych, dokonują poprawy rozbudowy punktów oporu i uzupełniają zużyte środki materiałowe[17].
W wypadku włamywania się przeciwnika w głąb obrony, broniący dąży się do zatrzymania jego natarcia od czoła z jednoczesnym uniemożliwienia rozprzestrzeniania się w głąb i w stronę skrzydeł, odizolowaniem podchodzących jego odwodów. Pododdziały mogę przejść na stanowiska zapasowe, a odwód może być wykorzystany do wyprowadzenia kontrataku[17].
W przypadku, kiedy przeciwnik przełamie pierwszą pozycję obrony i z powodzeniem kontynuuje natarcie, zasadne będzie przejście do blokowania. Cały ciężar walki skupiony będzie na wykorzystaniu dogodnych warunków terenowych, dokonaniu manewru sił na rubieże ryglowe i oporze na kolejnej pozycjach obrony[18]. W tym przypadku istotną rolę odgrywa walka na rubieżach ogniowych. Szybkie, a zarazem skryte zajęcie dominującej rubieży terenowej oraz wykonanie silnego, zaskakującego ognia przeciwpancernego może zadać nacierającemu poważne straty. Będą one jeszcze większe, gdy nastąpi połączenie wysiłków wojsk wychodzących na rubieże ogniowe z działaniem odwodów specjalnych i śmigłowców bojowych. Powstrzymywanie i dezorganizowanie natarcia przeciwnika w tym etapie walki jest w gruncie rzeczy działaniem pasywnym, nie gwarantuje osiągnięcia zakładanego celu obrony. Można go osiągnąć jedynie w wyniku zwrotu zaczepnego wykonywanego przez broniące się wojska. Może też zajść konieczność zabezpieczenia wejścia do walki odwodów wyższego szczebla[19].
Zwrot zaczepny
Zwrot zaczepny jest końcową fazą pomyślnej obrony. Jego celem jest zmiana dotychczasowej sytuacji, rozbicie przeciwnika i odtworzenie poprzedniego położenia. Jeśli się powiedzie, obrońca przechyli szalę zwycięstwa na swoją korzyść; jeśli się nie, oznacza to z reguły jego ostateczną klęskę. Dlatego ważne jest przygotowanie warunków wykonania kontrataku lub przeciwuderzenia i wybór momentu jego wyprowadzenia[20].
By wyprowadzić skutecznie kontratak (przeciwuderzenie) winny być spełnione następujące warunki[21]:
zatrzymanie od czoła zgrupowania uderzeniowego przeciwnika
odizolowanie jego odwodów na czas starcia w rejonie włamania
zdezorganizowanie jego systemu informacyjnego
zapewnienie panowania w powietrzu
stworzenie warunków do sprawnego manewru sił własnych w celu stworzenia zgrupowania uderzeniowego.Przy braku możliwości spełnienia tych warunków, obrońca zmuszony jest prowadzić działania na kolejnych rubieżach stwarzając warunki do ingerencji drugiego rzutu lub odwodu szczebla nadrzędnego. W razie przegrania walki, siły obrońcy mogą być wycofane z rejonu działań w celu odtworzenia zdolności bojowej. Związek operacyjny w takiej sytuacji może być także rozformowany, a jego związki taktyczne podporządkowane związkom sąsiednim. Takie rozwiązania, polegające na zmianie składu związków operacyjnych, jest typowe dla sztuki operacyjnej odróżniająca ją od taktyki[22].
Cele obronyWedług Clausewitza najogólniejszym celem obrony jest przetrwanie, a jej istotą – odparcie natarcia przeciwnika. Z tego względu najistotniejszą cechą odróżniającą obronę od natarcia jest wyczekiwanie na ten cios. Wychodząc z tej teorii należy uznać, że każda obrona składa się z dwóch części – wyczekiwania i działania[23]. Współcześnie, wobec dysponowania przez strony konfliktu dalekosiężnymi i precyzyjnymi środkami walki, teza ta traci w znacznej mierze swą aktualność. Obrońca może również wybierać moment rozpoczęcia starcia; może atakować zgrupowania uderzeniowe przeciwnika na dalekich przedpolach obrony, na drogach podejścia i w rejonach wyjściowych[23]. Celem współczesnych działań obronnych jest uniemożliwienie przeciwnikowi opanowania terenu, rozbicie zgrupowań uderzeniowych i załamanie jego natarcia oraz przejęcie inicjatywy.
Do celów szczegółowych zalicza się[24]
utrzymanie określonego terenu,
rozbicie przeciwnika, który włamał się w ugrupowanie obronne,
zyskanie na czasie,
zrównoważenie potencjałów walczących stron poprzez okresową utratę terenu,
umożliwienie kolejnym siłom ześrodkowania się i wykonania zwrotu zaczepnego,
zmuszenie przeciwnika do przyjęcia walki w niedogodnym dla niego terenie.Ze względu na sposób rozegrania (zamiar) działań obronnych rozróżnia się[25][12]:
obronę manewrową (ruchową)
obronę pozycyjną (stałą)System obrony
Jednym z najważniejszych przedsięwzięć w tworzeniu systemu obrony jest przyjęcie właściwego ugrupowania. Ugrupowanie winno być elastyczne i ciągle, a w miarę przeciwnika, dostosowywane do rozwijającej się sytuacji. Istotnym wskaźnikiem jest stopień jego skupienia oraz relacja między pierwszym i drugim rzutem lub odwodem. To także relacje między oporem pozycji i uderzeniem odwodów. Występują następujące prawidłowości charakteryzujące poprawnie skonstruowane ugrupowanie obronne[26]. W takim ugrupowaniu[27]:
im słabsze pozycje obronne z przodu, tym odwody muszą być silniejsze, im silniejsza pozycja, tym odwody mogą być słabsze;
silnie rozbudowane pozycje obronne na dużą głębokość umożliwiają rozmieszczanie odwodów na większej głębokości bez obawy, że nie zdążą w porę wejść do walki,
im szerszy pas odpowiedzialności, tym ugrupowanie musi być głębsze, przy czym punkt ciężkości tego ugrupowania musi być umiejscowiony na większej głębokości.Najsłabszym ugrupowania jest ugrupowanie linearne i tylko pozornie osłania ono cały obszar odpowiedzialności. Fryderyk Wielki mówił: Kto chce bronić wszystkiego, nie broni niczego, a Józef Piłsudski: dążenie do tego, aby być silnym wszędzie, to ideał nieziszczalny, dający w wyniku wszędzie słabość. Ciągłe manewrowanie i przegrupowywanie sił w przygotowawczej fazie obrony ma również za zadanie mylenie przeciwnika i dążenie do wygrania walki w sferze informacyjnej. Istotną w tym rolę odgrywają działania sił w pasie przesłaniania i na pozycji przedniej[28].
Struktura obronyStrukturę obrony stanowi układ wzajemnych relacji elementów składających się na całość obrony. Przyjęte ugrupowanie nadaje odpowiedni do celu walki kształt strukturze obrony. Powinna być ona zgodna z potrzebami i możliwościami wojsk[29].
Dowódca organizujący obronę określa: rejony lub pozycje obrony (opóźniania), pozycję przednią, pozycje ryglowe, rejony stanowisk ogniowych artylerii, rubieże ogniowe i kierunki planowanych kontrataków, rubieże ogniowe odwodów przeciwpancernych i odcinki minowania oddziałów zaporowych, węzły, strefy zapór i niszczeń, strefy rażenia i pułapek ogniowych, rejony rozmieszczenia odwodów i wojsk wspierających oraz elementów rozpoznania, walki elektronicznej i działań psychologicznych, rejony rozmieszczenia oddziałów, pododdziałów i urządzeń logistycznych, lądowiska śmigłowców; stanowiska dowodzenia, rejony zastrzeżone, drogi manewru, dowozu i ewakuacji. Pozycje obrony należy rozbudowuje się wzdłuż naturalnych przeszkód terenowych odpowiednio je maskuje[30].
W skład struktury obrony wchodzą następujące elementy[31]:pasy[a], rejony lub pozycje obronne,
pas przesłaniania,
pozycja przednia,
pozycje ryglowe,
rejony stanowisk ogniowych podporządkowanej artylerii,
rubieże ogniowe i kierunki (rubieże) planowanych kontrataków,
rubieże ogniowe odwodów przeciwpancernych,
odcinki (rubieże) minowania oddziałów zaporowych,
węzły, strefy zapór niszczeń, strefy rażenia i pułapek ogniowych,
rejony rozmieszczenia odwodów wojsk wspierających,
rejony rozmieszczenia elementów rozpoznania i walki elektronicznej,
rejony rozmieszczenia oddziałów, pododdziałów urządzeń logistycznych,
lądowiska śmigłowców,
stanowiska dowodzenia,
rejony zastrzeżone,
drogi manewru, dowozu i ewakuacji.Struktura obrony zawiera też[33]:
strefy ognia przeciwpancernego, przeciwlotniczego i środków rażenia
strefy rażenia i pułapek ogniowych
siły i środki zdobywania, przetwarzania i przesyłania informacji
Dobra moja cierpliwość się skończyła nie odpisuje już Tobie możesz sobie trollowacT
Palec Boga napisał/a:Obrona – zasadniczy rodzaj działań[1], zamierzony lub wymuszony rodzaj walki prowadzony po to, aby zapobiec opanowaniu przez wojska przeciwnika terenu i uniemożliwienia mu realizacji zakładanych celów, stwarzając w ten sposób warunki do działania zaczepnego[2]. Rodzaj działań bojowych wojsk zawczasu przygotowanych w oparciu o umocnienia terenowe, lub organizowany doraźnie, mający na celu przeciwdziałanie napaści nieprzyjaciela[3]. Według teoretyków wojskowości okresu II RP działanie obronne nie daje rozstrzygnięcia, jeśli nie jest połączone z natarciem. To też działania obronne będą zjawiskiem przejściowym i miejscowym[4].
CharakterystykaObrona jako podstawowy rodzaj walki jest działaniem zamierzonym lub wymuszonym, podejmowanym w czasie, kiedy przeciwnik posiada inicjatywę, w celu udaremnienia lub odparcia uderzeń wojsk przeciwnika, zadania im maksymalnych strat, utrzymania zajmowanego obszaru, zyskania czasu oraz stworzenia warunków do działań zaczepnych. Celem obrony jest uniemożliwienie przeciwnikowi opanowania terenu, rozbicie zgrupowań uderzeniowych i załamania jego natarcia oraz przejęcie inicjatywy[5].
Ponadto celem obrony może być[5]:w wymiarze rzeczowym – zadanie nacierającemu maksymalnie dużych strat, aby pozbawić go możliwości kontynuowania działań zaczepnych i stworzyć warunki do rozbicia przeciwnika przy jak najmniejszych stratach własnych;
w wymiarze przestrzennym – utrzymanie jak największej części bronionego obszaru, zapewniając jednocześnie warunki do odzyskania utraconych rejonów i odtworzenia pierwotnego położenia;
w wymiarze czasowym – zyskanie czasu niezbędnego do stworzenia zgrupowań uderzeniowych przeznaczonych do wykonania zwrotu zaczepnego lub przejścia do przeciwuderzenia.Końcowy rezultat obrony osiągnie się poprzez wykonanie wielu zadań cząstkowych rozłożonych w czasie i przestrzeni, wykonywanych dla jednego celu – zatrzymanie natarcia przeciwnika i odzyskanie utraconego terenu.
Ujęcie historyczneKażda walka (bitwa) obronna powinna być prowadzona z zastosowaniem klasycznej reguły „tarczy i miecza”. Rolę tarczy spełniają tu typowe działania defensywne, a mieczem zwrot zaczepny. Carl von Clausewitz w swoich rozważaniach określał to jako błyskawiczny miecz odwetowy to najświetniejszy punkt obrony. Dodawał też: kto się go nie domyśli w porę, a raczej, kto go nie włączy zaraz do pojęcia obrony, ten nigdy nie pojmie jej przewagi[6].
W okresie II Rzeczypospolitej uważano że: obrona ma zatrzymać działanie zaczepne nieprzyjaciela, zadać mu straty, przynieść zysk na czasie i pozwolić na zaoszczędzenie sił, a przez to na wytworzenie przewagi tam, gdzie szukamy rozstrzygnięcia lub wtedy, kiedy chcemy rozstrzygnięcie uzyskać. Działania obronne łatwo rozprzęgają siły duchowe oddziałów, wymaga potem większego wysiłku i charakteru ze strony dowódców[7].
W okresie II wojny światowej polskie Ministerstwo Obrony Narodowej – Centralna Komisja Regulaminowa Polskich Sił zbrojnych wydało w Wielkiej Brytanii podręcznik Uwagi o prowadzeniu działań wojennych oraz o dywizji piechoty w boju. Było to tłumaczenie instrukcji brytyjskiej i miało charakter wytycznych dowódcy 21 Grupy Armii marszałka Bernarda Law Montgomery’ego, Opisywano w nim między innymi działania obronne.
Każda obrona jest tymczasowa i stanowi wstęp do działań zaczepnych wychodzących z terenu obrony lub skądinąd.[...] musi mieć charakter zaczepny, zarówno celem zmylenia nieprzyjaciela, jak i podtrzymania nastroju własnych wojsk. Silnie zaczepne patrolowanie oraz użycie strzelców wyborowych, połączone z zaczepnym użyciem artylerii wsparcia, moździerzy i karabinów maszynowych umożliwi dowódcy [...] zachowanie inicjatywy oraz utrzymanie nieprzyjaciela na odpowiedniej odległości. Dowódca [...] powinien wykazać tu całą swą pomysłowość, nękając nieprzyjaciela coraz to nowymi "sztuczkami"[8].
Podstawowe zasady obrony (wg instrukcji) [9].
Wysunięte oddziały powinny przesłonić ośrodki główne
Dowodzenie artylerią powinno być scentralizowane
Ośrodki oporu należy przygotować do obrony ze wszystkich stron
Trzeba posiadać odwody do natychmiastowych przeciwuderzeń i planowych przeciwnatarć
Przeszkody powinny być ubezpieczone przed rozpoznaniem nieprzyjacielaProwadzenie obrony
Strefy obronyInfrastruktura teatru wojny obejmuje odpowiednio przygotowane operacyjne obszary obrony i strefę strategiczną, a każdy z obszarów operacyjnych może składać się z pasa ubezpieczeń oraz dwóch podstawowych stref: taktycznej i operacyjnej. Pas ubezpieczeń tworzy się wówczas, gdy konieczne jest zyskanie czasu na zorganizowanie obrony siłami głównymi w głębi, gdy zamierza się wprowadzić przeciwnika w błąd co do skupienia głównego wysiłku obrony lub gdy warunki terenowe wskazywać będą na niecelowość usytuowania przedniego skraju obrony bezpośrednio wzdłuż granicy państwowej[10]. Taktyczna strefa obrony to część obszaru operacji obronnej między przednim skrajem obrony, a operacyjną rubieżą obronną. Obejmuje pierwszy pas obrony i rubież pośrednią (ewentualnie drugi pas obrony). Operacyjną strefę obrony stanowi obszar od przedniego skraju operacyjnej rubieży obrony do rubieży strategicznej. Głównym elementem tej strefy jest operacyjna rubież obrony. Rozbudowuje się ją zawczasu i obsadza w toku bitwy związkami taktycznymi odwodu ogólnowojskowego[11]. Między pasami i rubieżami przygotowuje się pozycje i rubieże ryglowe oraz samodzielne rejony i węzły obrony. Ważną rolę odgrywa fortyfikacyjna rozbudowa rejonów ześrodkowania wojsk, stanowisk ogniowych i startowych, stanowisk dowodzenia, rubieży rozwinięcia do przeciwuderzeń. Duże znaczenie ma rozbudowa systemu zapór inżynieryjnych oraz wykorzystanie naturalnych i innych ważnych obiektów infrastruktury w obszarze obrony[11].
Do obrony przechodzi się w styczności lub bez styczności z przeciwnikiem, a zależnie od czasu jakim wojska dysponują na zorganizowanie systemu obrony, wyróżnia się obronę zawczasu przygotowaną i doraźnie zorganizowaną[12].
Prowadzenie obrony można podzielić na etapy. Są to działania opóźniające prowadzone przez siły przysłaniania i obrona na dogodnych rubieżach jako rozstrzygająca walka obronna o utrzymanie zajmowanego rejonu obrony[13].
Działania sił przesłaniania
W sprzyjających warunkach należy zorganizować pas (rejon) sił przesłaniania. Wysyłając siły przed przednią linię obrony, uzyskuje się dodatkowy atut, jakim jest możliwość określenia punktu ciężkości nacierającego i zyskanie czasu na manewr siłami na ten kierunek[14]. Zadanie w tym rejonie wykonują oddziały wydzielone od wzmocnionej kompanii do brygady. Dowódca dysponujący wysiłkiem lotnictwa wojsk lądowych może zorganizować taktyczny desant powietrzny lub grupę desantowo-szturmową. Pozostałe siły opóźniają natarcie przeciwnika na określonych kierunkach kanalizując przy tym jego ruch. Działanie tych elementów powinny być skoordynowane z ogniem własnej artylerii. Podczas zbliżania się sił przeciwnika do przedniej linii obrony, należy zwiększyć intensywność wsparcia ogniowego i umożliwienie siłom przesłaniania zerwanie styczności z przeciwnikiem. Pod osłoną ognia artylerii siły przesłaniania odchodzą z zajmowanych pozycji i wykorzystując przygotowane przejścia we własnych zaporach inżynieryjnych, przemieszczają się do rejonu położonego w głębi ugrupowania obronnego[14].
Rozstrzygająca walka obronna
Etap ten rozpoczyna się, gdy przeciwnik zbliży się do przedniej linii obrony. Obrońca rozbudowuje pod względem fortyfikacyjnym przede wszystkim pierwszą pozycję obronną. Na jej utrzymanie ukierunkowany jest jego główny wysiłek. Określa on też rejon kluczowy rozumiany jako skumulowanie odpowiednich sił w odpowiednim miejscu i czasie. Planuje się maksymalne natężenie ognia artyleryjskiego, największą gęstość ognia przeciwpancernego, broni pokładowej i strzeleckiej oraz duże nasycenie inżynieryjnymi środkami rażenia[15]. Walcząc o utrzymanie przedniej linii obrony należy stosować ześrodkowania ognia na najgroźniejszych zgrupowaniach, prowadzić manewr siłami i dążyć do zadania przeciwnikowi jak największych strat i powstrzymania jego ruchu do przodu. Działania wojsk operacyjnych wzmacniają jednostki obrony terytorialnej. Z powodzeniem mogą one bronić się na kierunkach pomocniczych. Takimi kierunkami są między innymi miejscowości w rejonie obrony[16].
Na tym etapie należy liczyć się z koniecznością prowadzenia równoległej walki z taktycznymi desantami powietrznymi, grupami dywersyjnymi, oddziałami wydzielonymi, obejścia czy też oddziałami rajdowymi przeciwnika. Nacierający używa tych elementów w walce w głębi, z reguły poza rejonami obrony pierwszorzutowych pododdziałów. Do walki z nimi używa się odwodów[17].
Po odparciu ataku przed przednią linią zwalcza się wycofujące się lub przechodzące do obrony wojska przeciwnika, utrudnia mu wykonanie manewrów i ponowną organizację ataku. Jednocześnie oddziały odtwarzają strukturę obrony. Przygotowują się do ponownego odparcia kolejnych uderzeń, odtwarzają system ognia, zamykają przejścia w zaporach inżynieryjnych, dokonują poprawy rozbudowy punktów oporu i uzupełniają zużyte środki materiałowe[17].
W wypadku włamywania się przeciwnika w głąb obrony, broniący dąży się do zatrzymania jego natarcia od czoła z jednoczesnym uniemożliwienia rozprzestrzeniania się w głąb i w stronę skrzydeł, odizolowaniem podchodzących jego odwodów. Pododdziały mogę przejść na stanowiska zapasowe, a odwód może być wykorzystany do wyprowadzenia kontrataku[17].
W przypadku, kiedy przeciwnik przełamie pierwszą pozycję obrony i z powodzeniem kontynuuje natarcie, zasadne będzie przejście do blokowania. Cały ciężar walki skupiony będzie na wykorzystaniu dogodnych warunków terenowych, dokonaniu manewru sił na rubieże ryglowe i oporze na kolejnej pozycjach obrony[18]. W tym przypadku istotną rolę odgrywa walka na rubieżach ogniowych. Szybkie, a zarazem skryte zajęcie dominującej rubieży terenowej oraz wykonanie silnego, zaskakującego ognia przeciwpancernego może zadać nacierającemu poważne straty. Będą one jeszcze większe, gdy nastąpi połączenie wysiłków wojsk wychodzących na rubieże ogniowe z działaniem odwodów specjalnych i śmigłowców bojowych. Powstrzymywanie i dezorganizowanie natarcia przeciwnika w tym etapie walki jest w gruncie rzeczy działaniem pasywnym, nie gwarantuje osiągnięcia zakładanego celu obrony. Można go osiągnąć jedynie w wyniku zwrotu zaczepnego wykonywanego przez broniące się wojska. Może też zajść konieczność zabezpieczenia wejścia do walki odwodów wyższego szczebla[19].
Zwrot zaczepny
Zwrot zaczepny jest końcową fazą pomyślnej obrony. Jego celem jest zmiana dotychczasowej sytuacji, rozbicie przeciwnika i odtworzenie poprzedniego położenia. Jeśli się powiedzie, obrońca przechyli szalę zwycięstwa na swoją korzyść; jeśli się nie, oznacza to z reguły jego ostateczną klęskę. Dlatego ważne jest przygotowanie warunków wykonania kontrataku lub przeciwuderzenia i wybór momentu jego wyprowadzenia[20].
By wyprowadzić skutecznie kontratak (przeciwuderzenie) winny być spełnione następujące warunki[21]:
zatrzymanie od czoła zgrupowania uderzeniowego przeciwnika
odizolowanie jego odwodów na czas starcia w rejonie włamania
zdezorganizowanie jego systemu informacyjnego
zapewnienie panowania w powietrzu
stworzenie warunków do sprawnego manewru sił własnych w celu stworzenia zgrupowania uderzeniowego.Przy braku możliwości spełnienia tych warunków, obrońca zmuszony jest prowadzić działania na kolejnych rubieżach stwarzając warunki do ingerencji drugiego rzutu lub odwodu szczebla nadrzędnego. W razie przegrania walki, siły obrońcy mogą być wycofane z rejonu działań w celu odtworzenia zdolności bojowej. Związek operacyjny w takiej sytuacji może być także rozformowany, a jego związki taktyczne podporządkowane związkom sąsiednim. Takie rozwiązania, polegające na zmianie składu związków operacyjnych, jest typowe dla sztuki operacyjnej odróżniająca ją od taktyki[22].
Cele obronyWedług Clausewitza najogólniejszym celem obrony jest przetrwanie, a jej istotą – odparcie natarcia przeciwnika. Z tego względu najistotniejszą cechą odróżniającą obronę od natarcia jest wyczekiwanie na ten cios. Wychodząc z tej teorii należy uznać, że każda obrona składa się z dwóch części – wyczekiwania i działania[23]. Współcześnie, wobec dysponowania przez strony konfliktu dalekosiężnymi i precyzyjnymi środkami walki, teza ta traci w znacznej mierze swą aktualność. Obrońca może również wybierać moment rozpoczęcia starcia; może atakować zgrupowania uderzeniowe przeciwnika na dalekich przedpolach obrony, na drogach podejścia i w rejonach wyjściowych[23]. Celem współczesnych działań obronnych jest uniemożliwienie przeciwnikowi opanowania terenu, rozbicie zgrupowań uderzeniowych i załamanie jego natarcia oraz przejęcie inicjatywy.
Do celów szczegółowych zalicza się[24]
utrzymanie określonego terenu,
rozbicie przeciwnika, który włamał się w ugrupowanie obronne,
zyskanie na czasie,
zrównoważenie potencjałów walczących stron poprzez okresową utratę terenu,
umożliwienie kolejnym siłom ześrodkowania się i wykonania zwrotu zaczepnego,
zmuszenie przeciwnika do przyjęcia walki w niedogodnym dla niego terenie.Ze względu na sposób rozegrania (zamiar) działań obronnych rozróżnia się[25][12]:
obronę manewrową (ruchową)
obronę pozycyjną (stałą)System obrony
Jednym z najważniejszych przedsięwzięć w tworzeniu systemu obrony jest przyjęcie właściwego ugrupowania. Ugrupowanie winno być elastyczne i ciągle, a w miarę przeciwnika, dostosowywane do rozwijającej się sytuacji. Istotnym wskaźnikiem jest stopień jego skupienia oraz relacja między pierwszym i drugim rzutem lub odwodem. To także relacje między oporem pozycji i uderzeniem odwodów. Występują następujące prawidłowości charakteryzujące poprawnie skonstruowane ugrupowanie obronne[26]. W takim ugrupowaniu[27]:
im słabsze pozycje obronne z przodu, tym odwody muszą być silniejsze, im silniejsza pozycja, tym odwody mogą być słabsze;
silnie rozbudowane pozycje obronne na dużą głębokość umożliwiają rozmieszczanie odwodów na większej głębokości bez obawy, że nie zdążą w porę wejść do walki,
im szerszy pas odpowiedzialności, tym ugrupowanie musi być głębsze, przy czym punkt ciężkości tego ugrupowania musi być umiejscowiony na większej głębokości.Najsłabszym ugrupowania jest ugrupowanie linearne i tylko pozornie osłania ono cały obszar odpowiedzialności. Fryderyk Wielki mówił: Kto chce bronić wszystkiego, nie broni niczego, a Józef Piłsudski: dążenie do tego, aby być silnym wszędzie, to ideał nieziszczalny, dający w wyniku wszędzie słabość. Ciągłe manewrowanie i przegrupowywanie sił w przygotowawczej fazie obrony ma również za zadanie mylenie przeciwnika i dążenie do wygrania walki w sferze informacyjnej. Istotną w tym rolę odgrywają działania sił w pasie przesłaniania i na pozycji przedniej[28].
Struktura obronyStrukturę obrony stanowi układ wzajemnych relacji elementów składających się na całość obrony. Przyjęte ugrupowanie nadaje odpowiedni do celu walki kształt strukturze obrony. Powinna być ona zgodna z potrzebami i możliwościami wojsk[29].
Dowódca organizujący obronę określa: rejony lub pozycje obrony (opóźniania), pozycję przednią, pozycje ryglowe, rejony stanowisk ogniowych artylerii, rubieże ogniowe i kierunki planowanych kontrataków, rubieże ogniowe odwodów przeciwpancernych i odcinki minowania oddziałów zaporowych, węzły, strefy zapór i niszczeń, strefy rażenia i pułapek ogniowych, rejony rozmieszczenia odwodów i wojsk wspierających oraz elementów rozpoznania, walki elektronicznej i działań psychologicznych, rejony rozmieszczenia oddziałów, pododdziałów i urządzeń logistycznych, lądowiska śmigłowców; stanowiska dowodzenia, rejony zastrzeżone, drogi manewru, dowozu i ewakuacji. Pozycje obrony należy rozbudowuje się wzdłuż naturalnych przeszkód terenowych odpowiednio je maskuje[30].
W skład struktury obrony wchodzą następujące elementy[31]:pasy[a], rejony lub pozycje obronne,
pas przesłaniania,
pozycja przednia,
pozycje ryglowe,
rejony stanowisk ogniowych podporządkowanej artylerii,
rubieże ogniowe i kierunki (rubieże) planowanych kontrataków,
rubieże ogniowe odwodów przeciwpancernych,
odcinki (rubieże) minowania oddziałów zaporowych,
węzły, strefy zapór niszczeń, strefy rażenia i pułapek ogniowych,
rejony rozmieszczenia odwodów wojsk wspierających,
rejony rozmieszczenia elementów rozpoznania i walki elektronicznej,
rejony rozmieszczenia oddziałów, pododdziałów urządzeń logistycznych,
lądowiska śmigłowców,
stanowiska dowodzenia,
rejony zastrzeżone,
drogi manewru, dowozu i ewakuacji.Struktura obrony zawiera też[33]:
strefy ognia przeciwpancernego, przeciwlotniczego i środków rażenia
strefy rażenia i pułapek ogniowych
siły i środki zdobywania, przetwarzania i przesyłania informacjiDobra moja cierpliwość się skończyła nie odpisuje już Tobie możesz sobie trollowacT
ja nie troluje
No nie... Piszcie sobie jeszcze. Takie to było interesujące. To się nie godzi pozbawiać nas takiej świetnej lektury